Rusya’da çalışan Türk işadamı: “Buraya gelecek yatırımcılar uzun vadeli düşünmeli”

Levent Öztürk Ankara Balgat doğumlu. Gazi Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Fakültesi mezunu. Uzun süredir Rusya’da iş yapan Türk işadamı. Turktatar.com olarak onunla Rusya’daki iş hayatıyla ilgili kısa bir söyleşi gerçekleştirdik.

Levent Bey siz  kaç yılından beri Rusya’dasınız?

Rusya olarak 20 yıl oldu. Rusya’nın pekçok şehrinde ve Tataristan bölgesinde iş yaptım.

Rusya’ya gelişiniz nasıl oldu?

Azerbeycan’da tanıştığım birisinin buraya davet etmesiyle oldu.

Rusya’da ticari hayata nasıl atıldınız?

Önce buraya davet eden Azeriyle bir yıldan biraz fazla çalıştık. Sonrasında kendi işimi kurdum.

Burada size göre ticari hayatın zorlukları nelerdir?

Buradaki ticari hayatın zorluklarına gelince. Bunların ilki kanunlar farklı. Bir de ticarette önemli psikolojik, sosyolojik, kültürel, inanç, dil konularında bizden çok farklı insanlarla çalışmak çok farklı.

Biz çabucak para kazanıp gurbetten kurtulup vatana dönmek istiyoruz fakat burası aceleyi ve baskıyı sevmeyen bir yer. O yüzden kısa vadede bir şeyler olmuyor.

Burada iş yapma maliyetleri Türkiye’ye göre çok fazla o yüzden pek çok insanın sermayesi bitiyor ve bırakmak zorunda kalıyor.

Bir de degisim çok hızlı. Pek çok sektör, ürün, eskiden oldugundan daha az talep görüyor bunu takip etmeyenler işlerinde çok zorluklar çekiyorlar.

Ticari yaşam alanda Rusya ve Türkiye arasındaki farklılıkları belirtebilir misiniz?

Ticari alandaki farlılıklar genel olarak bakarsak:1)Türkiye’de çok pratik ve hızlı iş yapılır burda ise çok yavaştır çünkü kanunlar fazla çalışmıyor ve işçiye baskıya izin vermez.Biz hep iş düşünürüz Ruslar ise tam tersi nasıl yaşayacaklarını düşünür.

2)Burdaki insanlar iş yaparken önce kanuni tarafına bakarlar, varsa engeller nasıl aşacaklarına bakarlar. Bizde ise önce işe başlayıp sonra resmi ve kanuni tarafına bakarlar.

3)Burada ticarete atılan insanların bu iş için hesaplanmış bir sermayesi vardir.Bizde ise işe başlayacak başlangıç sermayesi olsun yeter gerisi ilerde nasıl olsa halledilir mantığı vardır.

4) Burada bazı iş alanlarında güçlü tekelcilik vardır. Ruslar bunu bilir ve hiç girmezler. Bizde ise biz her işi yaparız deriz gireriz. Sonra da kayaya çarparız.

Ticarette burada ne tür avantajları gördünüz?

Ticarette buranın avantajlarına gelirsek. Rusya pek çok malı, ürünü dışardan alıyor bu yüzden burada özelikle sebze, meyve, tekstil, ev eşyaları, inşat malzemeleri konularında büyük talepler var. Burada özellikle hizmet sektöründe çalışan Ruslar yuzde 25 civarındadır gerisi yabancılardır. Bu da büyük bir potansiyel. Ayrıca Rusya üretim konusunda teşvikde bulunuyor, ziraat, küçük sanayi işletmeleri, otomotiv v.s. konularında çok büyük gelecek var. Yeni getirilen kanunlarla oturum, vatandaşlık konularında daha çabuk, kolay elde etmeleri daha uzun vadeli burda iş yapmayı kolaylaştıracaktır.

Rusya’da ticari alanda yaşadığınız en ilginç anı anlatır mısınız?

Buradaki en ilginç anım şöyledir. RF Tataristan’ın başkenti Kazan’da firmam varken bir gün bir teklif hazırladık. Bir firma kuyu suyunu arıtıp şişeleme tesisi kuracak. Biz teklifi verdik hemen ödemeyi yaptılar ve o zamana kadar yaptıgım en büyük satıştı.

Biz hemen hazırlıklara başladık ve ürünleri göndermek için sorduk. Onlardan gelen cevap bizden haber bekleyin şeklindeydi. Aradan bir ay geçti yine sorduk yine aynı cevap 3, 4, 6 ay geçti yine ses yok. Ben bunlar vazgeçti diye düşünmeye başladım ve aracı alan şahsı uyarıyorum o da bana merak etmeyin fabrika binası ve pet şişe tesisleri kurulacak ve en son bizim ürünler getirilecek dedi. Aradan tam 18 ay geçti ve üniteleri kurduk. Dünyanın neresinde size malın fiyatını 18 ay önceden ödemesini yapıp hiç arayıp sormayacaklar?

Kazan ve Moskova’da bulundunuz. Bu iki şehir arasındaki farklılıkları belirtir misiniz?

Moskovayla Kazan karşılaştırması pek çok zaman yapılmıştır. Bunun için size Türkiye’den örnek verecegim Kayseriyle İstanbul arasındaki fark gibi düşünün. Kısaca Moskova sadece başkent degil bu coğrafyanın  merkezidir. Bütün önemli üretimler burda yapılır. Azerbeycan’daki buzdolabı fabrikasının motoru, Samara’daki araba fabrikasının motoru, Erivan’daki ampul fabrikasının içindeki metal teli v.s. hepsi burdadır. Yani eski Sovyetler Birliği’nin siyasi, ekonomik, kültür merkezidir.

Kazan ise son zamanlarda yapılan yatırımlarla göç alan bir şehir ve o bölgenin merkezi, yönetim Tatarlarda. Dolayısıyla Moskova’da iş yapmak daha zor ama daha büyük potansiyel var. Bütün Rusya, eski Sovyetler Birliği ülkelerinin alışveriş merkezi konumunda.

Tataristanda da yaşadınız. Başkent Kazan’ı anlatır mısınız?

Kazan gelişen ve güzelleşen bir şehir. Dolayısıyla o bölgede en çok göç alan bir yer. Şehir büyüyor, inşaat sektörü gelişiyor, ticaret büyüyor. En çok evlenme oranının oldugu şehir bilgisini aldım, genç dinamik bir nüfusu var. Ayrıca son zamanlarda gezip, eğlenmek için şeçilen bir yer. Yani turizm açısından önemli hir yer. Havalanı, tren terminali son derece modern. Otelleri çok güzel ve bakımlı. Dil ve din konusunda ortak noktalarımız oldugu için Türklerin en çok tercih  ettigi yer. Benim olduğum ilk zamanlarda sporda çok büyük başarıları oldu, futbol, hokey, voleybol, basketbolda Rusya şampiyonu oldular üst üste birkaç sene.

Söyleşimiz sonunda Türkiye’den Rusya’ya gelip ticaret yapmak isteyenlere neler tavsiye edersiniz?

Türkiye’den buraya ticaret yapmak için gelmek istiyenlere tavsiyem: hangi işi yapacaksanız iyi araştırma yapın. Bunun için burayı bilen insanlar, kurumlarla işbirligi yapın ve paraya acımayın. Emin olmadan işe başlamayın. Sonradan faydasını görürsünüz. Dünyanın her yerinde malınızı satıp burda satamazsınız yada tam tersi hiç bir yerde olmayan iş burda olur.

Burda iş yapacaksanız önce kanunları bileceksiniz. İyi bir hukuk, muhasebe danışmanınız olmalı. Buraya gelecek yatırımcılar uzun vadeli düşünmeli. Yani iki yıldan önce başarı beklemeden hareket etmeli. Maddi güçleri çok iyi degilse tek başına değil bir ortak bularak hareket etsinler demek isterim.